മീറ്റിങ്ങിനുശേഷം തിരിയെ ഓഫീസില് എത്തിയപ്പോള് രാധാഭായിയുടെ മൂന്നു മിസ്ഡ് കോളുകള് എന്നെ കാത്തിരിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. എന്നിട്ടും ഒരു മണിക്കൂര് കൂടി കഴിഞ്ഞു മാത്രമേ എനിക്ക് തിരിച്ചു വിളിക്കാന് സാധിച്ചുള്ളൂ.രാധാഭായി നാട്ടില് നിന്നും തിരിച്ചെത്തി എന്ന് അറിഞ്ഞിരുന്നെകിലും അതിനു ശേഷം അവരോടു സംസാരിക്കാന് സാധിച്ചിരുന്നില്ല.
അസുഖം ആയി നാട്ടില് പോയപ്പോള് ഇനി തിരിയെ വരുന്നില്ല എന്നായിരുന്നു അവര് പറഞ്ഞത്. ഇരുപതു കൊല്ലം പലവീടുകളിലായി പണിയെടുത്തു കഴിഞ്ഞ ഒരു പാവം.ഭര്ത്താവ് ചെറുപ്പത്തിലെ മരിച്ചു പോയിരുന്നു.പിന്നെ രണ്ടു പെണ് മക്കള്ക്കായി ജീവിച്ചു തീര്ത്ത ജന്മം. മക്കളുടെ കല്യാണവും, പ്രസവവും, സ്ഥലം മേടിക്കലും ,വീടുവെക്കലും ഒക്കെ കാരണം ഒരു തിരിച്ചുപോക്ക് അന്യമായി തീരുകയായിരുന്നു.
നാട്ടില് നിന്നും ഒരിക്കല് അവര് വിളിച്ചിരുന്നു. കാന്സര് ആണ് അസുഖം എന്ന് സ്ഥിതീകരിച്ചു എന്ന് അവര് പറഞ്ഞു. ഇനി തിരിയെ വരുന്നില്ല എന്നും,മരിക്കുന്നെങ്കില് മക്കളുടെ കൂടെ നില്ക്കുമ്പോള് മരിക്കട്ടെ എന്നും പറഞ്ഞപ്പോള് അവസാനകാലത്ത് മക്കളുടെ കൂടെ നില്ക്കാന് ഭാഗ്യം ഉണ്ടായല്ലോ എന്ന് ഞങ്ങള് ആശ്വസിച്ചു.
രാധാഭായി ഉള്പ്പെടുന്ന സമുദായത്തിന്റെ സംഘടന പല ജീവ കാരുണ്യ പ്രവര്ത്തനങ്ങളും നടത്തി വന്നിരുന്നു.അതിന്റെ എക്സിക്യുട്ടീവ് കമ്മറ്റി അംഗമായിരുന്ന ഒരാള് എന്റെ അടുത്ത സ്നേഹിതന് ആയതിനാല് ഞാന് അവര് വഴി എന്തെകിലും സാമ്പത്തിക സഹായം ചെയ്യാന് പറ്റുമോ എന്ന് ആരാഞ്ഞിരുന്നു. എന്നാല് അംഗങ്ങള്ക്ക് മാത്രമേ ഇതേപോലെ ഉള്ള അവസരത്തില് സഹായം കൊടുക്കാന് അവര്ക്ക് കഴിയൂ എന്ന മറുപടിക്ക് "എങ്കില് ഇനി രോഗങ്ങള് നിങ്ങളുടെ അംഗങ്ങള്ക്ക് മാത്രം വരുത്താവു എന്ന് പ്രാര്ത്ഥിക്കൂ" എന്ന മറുപടി അയാള് പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നില്ല. എന്റെ രോഷം അതിനെക്കാള് കൂടുതലായി പ്രകടിപ്പിക്കാന് എനിക്ക് കഴിയുമായിരുന്നുമില്ല.
ഭാര്യയുടെ പ്രസവ ശ്രുശ്രുഷകള്ക്കായി ആയിരുന്നു അവര് വന്നത്. അല്പ്പം തന്റേടം കാട്ടുന്ന ഒരു പ്രകൃതം ആയിരുന്നതിനാല് ആദ്യം എനിക്കോ ഭാര്യക്കോ ഇഷ്ട്ടം ആയിരുന്നില്ല. എന്നാല് പ്രസവാനന്തര പരിചരണത്തിന്റെ കാര്യത്തില് ഒരു കുറ്റവും പറയാനാവാത്ത ഒരാളായിരുന്നു രാധാഭായി . തന്റെ പ്രയാസങ്ങള് ഒരിക്കലും പറയാന് അവര് ഇഷ്ട്ടപ്പെട്ടിരുന്നില്ല.വീട്ടുജോലിക്കായി ആഴ്ചയില് രണ്ടുദിവസം വരുമായിരുന്ന സുമതിയിലൂടെ ആയിരുന്നു രാധാഭായിയുടെ കഥ ഞങ്ങള് അറിഞ്ഞത്.പിന്നീട് ഞങ്ങളുടെ വീട്ടിലെ ഒരംഗം പോലെ ആയിരുന്നു അവര്. മകള് വലുതായി സ്കൂളില് പോയി തുടങ്ങിയിട്ടും വല്ലപ്പോഴും ഒക്കെ അവര് വരും. വാത്സല്യത്തോടെ മുടിയില് തഴുകും. "നിനക്കറിയാമോ, ഉണ്ടായപ്പോള് നീ ദേ ഇത്രേം ഉള്ളായിരുന്നു "എന്നൊക്കെ പറയും.
രാധാഭായിയെ തിരിച്ചു വിളിച്ചപ്പോഴായിരുന്നു അറിഞ്ഞത്,വീണ്ടും അവരെ സബാ ഹോസ്പിറ്റലില് അഡ്മിറ്റ് ആക്കി എന്ന് .തിരിയെ എത്തി വീണ്ടും ജോലി ചെയ്യാന് തുടങ്ങിയപ്പോള് അസുഖം കൂടിയത്രേ. അസുഖം ആയിട്ടും എന്തിനാണ് തിരിയെവന്നതെന്ന് ഞാന് ചോദിച്ചു. മെച്ചപ്പെട്ട ചികിത്സ ആര് .സി സി യില് കിട്ടുമായിരുന്നില്ലേ എന്ന എന്റെ ചോദ്യത്തിന്, ചികില്സിപ്പിക്കാനോക്കെ എനിക്ക് ആരിരിക്കുന്നു എന്ന മറു ചോദ്യമായിരുന്നു നേരിടേണ്ടി വന്നത്. മോളെ ഒന്ന് കാണണം എന്ന ആഗ്രഹം മാത്രമേ അവര് പറഞ്ഞുള്ളൂ. സമയം പോലെ വരാം എന്ന് എന്ന് പറഞ്ഞപ്പോള് ഇനി അധികം സമയം ഇല്ല എന്നായിരുന്നു രാധാഭായി പറഞ്ഞ വാക്കുകള് .തൊട്ടടുത്ത് മരണം പതുങ്ങി നില്ക്കുന്നത് കാണാന് ഉള്ള ശേഷി മരിക്കാന് പോകുന്നവര്ക്ക് ഉണ്ടാകുമോ എന്ന് ഞാന് ഓര്ത്തു .മറ്റൊരാള് മരിക്കാന് പോകുന്ന കാര്യം ചിന്തിക്കാന് എത്ര നിസ്സാരമായി എനിക്ക് സാധിച്ചു എന്ന് ഓര്ത്തപ്പോള് അടുത്ത നിമിഷം ഞാന് എന്നെ തന്നെ വെറുത്തു.
വൈകുന്നേരം പോകാം എന്ന് ഓര്ത്തു പേഴ്സ് പരിശോധിച്ചപോള് ആണ് മാസം അവസാനം ആയെന്നും, പേഴ്സ് കാലിയാകാന് ഇനി അധികസമയം വേണ്ടിവരില്ല എന്നും മനസ്സിലായത്. മാസാവസാനം ചൂണ്ടാറുള്ള ഭാര്യയുടെ പണപ്പെട്ടിയില് ഒന്നുമില്ല എന്ന് കഴിഞ്ഞ ആഴ്ച തന്നെ ഭാര്യ പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. ഭാര്യയെ വിളിച്ചു രാധഭായിയുടെ കാര്യം പറഞ്ഞപോള് എങ്ങനെ എങ്കിലും ഈ ആഴ്ചയില് പോകാം എന്നു അവര് പറഞ്ഞു. ചെല്ലുമ്പോള് എന്തെകിലും സാമ്പത്തിക സഹായം ചെയ്യേണ്ടേ എന്ന് ചോദിച്ചപ്പോള് നമുക്ക് നോക്കാം എന്ന് ഉള്ള ഉത്തരത്തില് , അത്യാവശ്യ ഖട്ടതിലേക്ക് ഒളിപ്പിച്ചു വെച്ചിരിക്കുന്ന അല്പ്പം പണം അവരുടെ പക്കല് ഉണ്ടാവും എന്ന് എന്തുകൊണ്ടോ എനിക്ക് തോന്നി.
സുധാകരേട്ടന്റെ ഫോണ് അപ്പോഴായിരുന്നു വന്നത്. എടുക്കാന് തോന്നിയില്ല. ഇതിലും വലിയ പ്രശ്നത്തിലാണ് സുധാകരേട്ടന്. മൂന്നുമാസമായി ജോലി ഇല്ലാതെ നില്ക്കുന്ന അവസ്ഥ.സ്കൂളില് പഠിക്കുന്ന മൂന്നു കുട്ടികള് ഉള്ള സുധാകരേട്ടന് അവിചാരിതമായി ആയിരുന്നു ജോലി നഷ്ട്ടപ്പെട്ടത് . ദേവി ഏടത്തിയുടെ നാട്ടുകാരന് എന്നുള്ള പരിചയത്തിനും അപ്പുറം, ഒരു അനുജന് ആയിട്ടായിരുന്നു സുധാകരേട്ടന് എന്നെ കണക്കാക്കിയിരുന്നത്. എന്തെങ്കിലും സഹായം ചോദിച്ചാല് ഇല്ല എന്ന് എങ്ങനെ പറയും എന്നോര്ത്തപ്പോള് ഫോണ് എടുക്കാന് തോന്നിയില്ല.എത്ര ബുദ്ധിമുട്ടാണെങ്കിലും പണം ചോദിക്കയില്ല സുധാകരേട്ടന്.കഴിഞ്ഞ മാസം ഒരു ചെറിയ സഹായം നിര്ബന്ധിച്ചു എല്പിക്കയായിരുന്നു.
അല്പ സമയം കഴിഞ്ഞു സുധാകരേട്ടന്റെ മെസ്സേജ് .ജോലി ശരിയായി എന്നും വൈകുന്നേരം കാണണം എന്നും. എനിക്ക് അല്പ്പം ആശ്വാസം തോന്നി.വൈകുന്നേരം വീട്ടിലെത്തി രാധാഭായിയെ കാണാന് പോകാന് പണം വല്ലതും കൈവശം ഉണ്ടോ എന്ന് ചോദിച്ചപ്പോള് ഭാര്യ കൈമലര്ത്തി. എങ്കില് ശമ്പളം കിട്ടിയിട്ട് പോകാം എന്ന് ഞാന് പറഞ്ഞപോള് ഭാര്യയുടെ മുഖം വല്ലാതായി. വേഷം മാറി നേരെ സുധാകരേട്ടന്റെ വീട്ടില് എത്തി.
ദേവി ഏടത്തിയുടെ സന്തോഷമാര്ന്ന മുഖം. കുട്ടികളും വന്നു കൈയില് തൂങ്ങി.സുധാകരേട്ടന് ജോലി കിട്ടി എന്നും, വിസ കൈമാറ്റം ചെയ്തു എന്നും പറഞ്ഞു. പഴയ കമ്പനിയില് നിന്നും കിട്ടാനുള്ള തുക ഉച്ചക്ക് കിട്ടി എന്ന് പറഞ്ഞു തീരുമ്പോഴേക്കും സുധാകരേട്ടന് ഒരു ചെറിയ കവറുമായി അകത്തുനിന്നും വന്നു."ദൈവം തന്നെ ആണ് അനിയാ, അന്ന് നിന്റെ രൂപത്തില് വന്നത്. ഒരു പാട് ബുദ്ധിമുട്ടിയിരുന്ന സമയത്തായിരുന്നു അനിയന്റെ സഹായം" .സുധാകരേട്ടന് പറഞ്ഞു .ഒരു ആശ്ലെഷത്തോടെ കവര് തരുമ്പോള് ഏട്ടന്റെ കണ്ണുകള് നിറഞ്ഞിരുന്നു.അന്ന് പണം നല്കിയപ്പോഴും ആ കണ്ണുകള് ഇതേപോലെ നിറഞ്ഞിരുന്നു എന്ന് ഞാന് ഓര്ത്തു. ഞാനും ഇതേപോലെ വിഷമതകള് അനുഭവിച്ചു വളര്ന്നതാണ് എന്നും , ഇതേപോലെ അത്യാവശ്യമായിരുന്ന പല സമയങ്ങളിലും ദൈവത്തെ പോലെ ഒരാള് എന്നെ സഹായിച്ചിരുന്നു എന്നും ഞാന് സുധാകരെട്ടനോട് അന്ന് പറഞ്ഞില്ല.വിഷമ വൃത്തങ്ങളില് സഹായവുമായി ദൈവമാണ് വേഷ പ്രശ്ചന്നന് ആയി വരുന്നതെങ്കില് എന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ നാള്വഴികളില് എത്ര പ്രാവശ്യം ഞാന് ദൈവത്തെ കണ്ടുമുട്ടിയിട്ടുണ്ടാവും എന്ന് ഞാന് അതിശയത്തോടെ ഓര്ത്തു.
ഊണ് കഴിപ്പിചിട്ടെ സുധാകരേട്ടന് പോവാന് അനുവദിച്ചുള്ളൂ.പണം കിട്ടിയ സ്ഥിതിക്ക് രാധാഭായിയെ നാളെ തന്നെ പോയി കാണണം എന്ന് ഞാന് ഉറപ്പിച്ചു .അത് പറയാനായി ഞാന് രാധഭായിയെ വിളിച്ചു..ഒരു നീണ്ട നിശബ്ദതക്കും അപ്പുറം മൊബൈല് സ്വിച്ച് ഓഫ് ചെയ്തിരിക്കുന്നു എന്ന മെസ്സേജ് വന്നു. രാധാഭായി ഉറങ്ങിയതാവുമോ ?
ഈ തവണ ദൈവം വേഷ പ്രശ്ചന്നനായി സുധാകരേട്ടന്റെ രൂപത്തില് ആണ് അവതരിച്ചത് എന്ന് എനിക്ക് തോന്നി.പക്ഷെ അത് രാധാഭായിക്ക് എത്രമാത്രം ഉപകാരപ്പെടും എന്ന് എനിക്ക് അറിയുമായിരുന്നില്ല.
രാധാഭായിയുടെ ആയുസ്സിന്റെ കണക്കു പുസ്തകത്തില് ഇനിയുള്ള താളുകള് എത്രയാണ് ?